زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

قسم به شب





قسم به شب به یکی از موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود.


۱ - موارد قسم به شب در قر آن



در هفت آیه قرآن کریم قسم به شب آمده است:
۱. (واللیل اذ ادبر)؛ « سوگند به شب چون بگذرد»؛
۲. (واللیل اذا عسعس)؛ «سوگند به شب چون برود»؛
۳. (واللیل وما وسق)؛ «سوگند به شب و آن چه را جمع آوری می‌کند»؛
۴. (واللیل اذا یسر)؛ «سوگند به شب هنگامی که حرکت می‌کند»؛
۵. (واللیل اذا یغشاها)؛ «سوگند به شب چون فرو پوشد»؛
۶. (واللیل اذا یغشی)؛ «سوگند به شب چون فرو پوشاند»؛
۷. (واللیل اذا سجی)؛ «سوگند به شب چون آرام گیرد».

۲ - فلسفه قسم به شب




۲.۱ - گوناگونی تلاش انسان‌ها


قسم خداوند به شب، هنگام فراگير شدن آن، براى تأكيد بر گوناگون بودن تلاشهاى انسانها (از نظر سودمندى و زيان):
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى‌ إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى.

۲.۲ - تفاوت فرجام


قسم خداوند به شب، درباره تفاوت فرجام انفاقگران با تقوا و بخیلان زراندوز:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى‌ فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‌ وَ اتَّقى‌ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى‌ وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ وَ اسْتَغْنى‌ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى‌.

۲.۳ - نوید به پیامبر


سوگند خداوند به شب، هنگام سيطره كامل تاريكى آن بر موجودات، براى بيان تأكيد بر نويد آخرتى، بهتر از دنیا براى پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ اللَّيْلِ إِذا سَجى‌ وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى‌.

۲.۴ - رستگارى اهل تزكيه


قسم خدا به شب، براى بيان رستگاری اهل تزکیه:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها.

۲.۵ - زيانكارى گناهكاران


قسم خداوند به شب، براى بيان زيانكارى گناهکاران:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها.

۲.۶ - ابلاغ قرآن به پیامبر


قسم خداوند به شب، براى تأكيد بر ابلاغ قرآن به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله به وسيله فرستاده‌اى بزرگوار (جبرئیل):
وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ‌ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ.

۲.۷ - سوگندی شایسته


قسم خداوند به گذشت شب، سوگندى شايسته و كافى و بجا در ديدگاه هر انسان عاقل:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ.

۲.۸ - تنوع مراحل آینده انسان


سوگند به شب، درباره تنوّع مراحل آینده انسان:
وَ اللَّيْلِ وَ ما وَسَقَ‌ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ.

۲.۹ - کیفر امت‌های طغیان‌گر


قسم خداوند به شبهای دهگانه براى كيفر امت‌هاى طغيانگر و مفسد:
وَ لَيالٍ عَشْرٍ أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ.

۳ - پانویس


 
۱. مدثر/سوره۷۴، آیه۳۳.    
۲. تکویر/سوره۸۱، آیه۱۷.    
۳. انشقاق/سوره۸۴، آیه۱۷.    
۴. فجر/سوره۸۹، آیه۴.    
۵. شمس/سوره۹۱، آیه۴.    
۶. لیل/سوره۹۲، آیه۱.    
۷. ضحی/سوره۹۳، آیه۲.    
۸. لیل/سوره۹۲، آیه۱.    
۹. لیل/سوره۹۲، آیه۴.    
۱۰. لیل/سوره۹۲، آیه۱.    
۱۱. لیل/سوره۹۲، آیه۵.    
۱۲. لیل/سوره۹۲، آیه۷.    
۱۳. لیل/سوره۹۲، آیه۸.    
۱۴. لیل/سوره۹۲، آیه۱۰.    
۱۵. ضحی/سوره۹۳، آیه۲.    
۱۶. ضحی/سوره۹۳، آیه۴.    
۱۷. شمس/سوره۹۱، آیه۴.    
۱۸. شمس/سوره۹۱، آیه۹.    
۱۹. شمس/سوره۹۱، آیه۴.    
۲۰. شمس/سوره۹۱، آیه۱۰.    
۲۱. تکویر/سوره۸۱، آیه۱۷.    
۲۲. تکویر/سوره۸۱، آیه۱۹.    
۲۳. فجر/سوره۸۹، آیه۴.    
۲۴. فجر/سوره۸۹، آیه۵.    
۲۵. انشقاق/سوره۸۴، آیه۱۷.    
۲۶. انشقاق/سوره۸۴، آیه۱۹.    
۲۷. فجر/سوره۸۹، آیه۲.    
۲۸. فجر/سوره۸۹، آیات۶-۱۳.    


۴ - منبع



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم به شب».    
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۲۸۶، برگرفته از مقاله «موارد قسم خدا (شب)».    


رده‌های این صفحه : قرآن | قسم | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.